dinsdag 11 november 2014

Afgaande op wat de juryleden zelf beweren, wint Stefan Hertmans de AKO Literatuurprijs 2014 (Knack)

Wie wint de AKO Literatuurprijs 2014? Het is niet te voorspellen wie de jury aanwijst. Tenzij je afgaat op wat juryleden in het openbaar schreven. Dan wint waarschijnlijk Stefan Hertmans. [UPDATE: En inderdaad hij won.]
  
Zo lang er grote literaire prijzen bestaan, wijzen de media van tevoren een favoriet aan. Dat gebeurt op basis van eigen voorkeur, verkoopcijfers, analyses over wie aan de beurt zou zijn, juryrapporten of een combinatie daarvan. Helaas, het zijn slagen in de lucht. De jury beslist welk boek hun collectieve voorkeur heeft. Dus alleen wat de juryleden publiekelijk hebben laten weten over hun persoonlijk oordeel is een goede indicator welk boek donderdag aanstaande in Den Haag de hoofdprijs ontvangt.
Natuurlijk mag de jury niet uit de school klappen. Maar juryleden zijn vaak als criticus verbonden aan een krant en tijdschrift, waar ze romans, verhalenbundels of literaire non-fictie bespreken die ze later op de shortlist zetten. Dat geldt zeker dit jaar met Toef Jaeger (NRC Handelsblad), Joost de Vries (De Groene Amsterdammer), Daniëlle Serdijn (De Volkskrant) en Veerle vanden Bosch (De Standaard). Karl van de Broeck (ex-Knack) is het enige jurylid dat niet op geregelde basis boeken bespreekt.

Wat hebben zij geschreven over de genomineerde boeken? Ter herinnering: de kanshebbers op de AKO Literatuurprijs 2014 zijn – in alfabetische volgorde:
- Voor jou van K. Schippers

Toef Jaeger schreef over Stikvallei van Frank Westerman, dat ze vier ballen gaf. 'Schitterende verhalen'. En: 'geslaagd boek'. Anders dan eerder werk stond zijn ijdelheid hem niet in de weg. 'Bevlogenheid staat voorop.' Maar zij verwijt hem ook hinderlijke mooischrijverij.
Joost de Vries besprak de drie delen van Guus Kuijers De bijbel voor ongelovigen. 'Een originele, literaire onderneming die zijn weerga niet kent', vond hij. En: 'De leukste boeken die ik de afgelopen tijd las'. Vooral de spot en twijfel die uit Kuijers bewerking spreken maken de reeks zo literair. Over Stikvallei was hij een stuk minder enthousiast. Met het onderwerp heeft Westerman 'goud in handen'. Maar hij verwijt hem 'ongeconcentreerd' en 'soms behoorlijk ongeïnspireerd schrijven'. Bovendien zet hij zijn thematiek – hoe ontstaan mythes – te zwaar aan.
Daniëlle Serdijn gaf Zeer helder licht van Wessel te Gussinklo de maximale vijf sterren. 'Laat zich vanaf de eerste pagina's kennen als een klassieker.' En: 'Deze roman is een tiran. Maar een heerlijke tiran.' Voor jou van K. Schippers gaf ze vier sterren. Best veel dus, maar erg expliciet is haar lof niet. Eerder routineus: 'Voor jou is een eerbetoon aan geestverwanten, geschreven in de relaxte stijl die Schippers eigen is. Losjes en vanzelfsprekend. Als altijd', besluit ze haar stuk.

Dit zegt nog weinig. Maar: vier juryleden publiceerden eind vorig jaar hun top 3 van 2013. En laat nu alle genomineerde boeken, met uitzondering van Te Gussinklo, in dat jaar zijn gepubliceerd. Wat blijkt dan? Stefan Hertmans behoorde voor Vanden Bosch en Serdijn tot de allerbeste boeken van het kalenderjaar. Geen van de andere genomineerden viel die eer te beurt. Jaeger en De Vries prefeerden Arnon Grunberg respectievelijk Arie Storm – boeken die de shortlist niet eens haalden. 
Alles bij elkaar is dat nog steeds te weinig informatie om met zekerheid het boek aan te wijzen dat donderdag de 50.000 euro krijgt. Maar het meeste enthousiasme lijkt er in de jury voor Hertmans te zijn. En het minste voor Westerman, gezien de toch wat zuinige lof voor hem in twee recensies. De outsider is Te Gussinklo, omdat zijn roman mogelijk in 2014 in verschillende eindejaarslijstjes kan opduiken.
(Eerder gepubliceerd op Knack.be, 10 nov)

PS. Mijn persoonlijke favoriet is Frank Westerman, maar juist zijn boek lijkt niet genoeg steun te hebben in de jury.

Zie ook:

Geen opmerkingen: