woensdag 16 november 2016

Interview met nieuwe CEO van WPG Patrick Swart: 'Eind dit jaar ligt er een plan voor de komende jaren' (Boekblad)

Na twee maanden interimdirecteur te zijn geweest is Patrick Swart benoemd tot algemeen directeur van WPG Uitgevers. Hij brengt kennis mee over het realiseren van digitale transities en heeft brede ervaring in het uitgeefvak. Een eerste kennismaking.

Waarom hebt u deze baan aangenomen?
'Als je voor zo'n fantastische baan wordt gevraagd, zeg je geen nee. Dat lijkt me niet moeilijk.'

Wat is er zo fantastisch aan WPG?
'Hoewel de afkorting WPG minder tot de verbeelding spreekt dan haar merken, is het een prachtige huis voor mooie uitgeefmerken. Ook is WPG in transitie. Logisch, we weten allemaal hoe de markt voor uitgevers in elkaar zit. Er liggen dus een aantal uitdagingen voor de komende jaren. Het zijn de uitdagingen waar alle grote uitgevers voor staan. Hoe kun je nieuwe omzet en rendementen realiseren? Welke innovaties zijn kansrijk en welke kun je ook realiseren? Hoe ga je om met nieuwe toetreders?'

U was hiervoor lange tijd partner bij GEA. Wat brengt u mee naar WPG?
'Ik heb veel ervaring met het daadwerkelijk maken van een veranderslag, met het implementeren en borgen van innovatie en het realiseren van cultuurverandering. De laatste vijftien jaar vooral in mediabedrijven. Ik was bijvoorbeeld programmamanager van Uitgeverij van de Toekomst, waar 120 uitgeverijen in samenwerking met elkaar innovatie probeerden te realiseren. Dan leer je wel hoe moeilijk het feitelijk is om succesvol te innoveren en deze ook bestendig te maken voor de toekomst. Ideeën zijn er echt genoeg. Ideeën zijn onuitputtelijk. Maar ze realiseren is een heel ander verhaal. Daarnaast heb ik mij als consultant en interim-manager binnen uitgeverijen vooral bezig gehouden met visie- en strategieontwikkeling, het begeleiden en modereren van directies bij het realiseren van verandering en heb ik brede ervaring met de bedrijfsmatige kant van het uitgeefvak. Zowel bij educatieve uitgevers als bij kranten, tijdschriften en boeken, maar ook binnen meer data- en digitaalgedreven organisaties.'

Van consultant die losse projecten doet wordt u nu zelf de eindverantwoordelijke voor een groot en divers bedrijf.
'Ja. Ik heb wellicht voor de buitenwereld een adviseursprofiel. Ik heb echter veel langlopende projecten gedaan en heb al een lange relatie met WPG. Binnen WPG heb ik mij de afgelopen zes jaar bij de verschillende werkmaatschappijen met tal van trajecten bezig gehouden. Ik heb bijvoorbeeld anderhalf jaar bij Zwijsen in Tilburg gezeten en vlak voor mijn overstap naar WPG nog zeven maanden als a.i. directeur. Maar ik heb ook voor WPG Media, toen de uitgever van veertien tijdschrifttitels, de redactieprocessen geoptimaliseerd en geïmplementeerd. Ik ken de organisatie en de mensen. Ik weet wat hier mogelijk is, met welke ambities de mensen rondlopen en hoeveel ‘drive’ er zit in de organisatie. Nogmaals, de keuze was makkelijk.'

Hoe ver staat WPG inmiddels met de transitie?
'Dat is denk ik vergelijkbaar met veel andere uitgeverijen. WPG heeft wellicht het imago van een olietanker waar je niet zomaar een speedboot van maakt. Maar ik loop hier nu in deze hoedanigheid een tweetal maanden rond en ben zeer positief verrast over de initiatieven en aanwezige dynamiek die ik bij alle werkmaatschappijen aantrof.'

Ook bij de boekenuitgeverijen?
'Ook bij hen. Het boekenvak is alleen minder innovatiegedreven dan de andere activiteiten van WPG. Een boek is een boek, of dat nu digitaal of print is, en de markt heeft een bepaalde omvang. De vernieuwing zit daarom meer in marketing- en salesgedrevenheid, de inzet en toepassing van datagedreven strategieën en het maximaliseren van de bereik en inzet van kanalen. Eigenlijk weten boekenuitgevers nog veel te weinig van hun lezers, de kopers van hun boek. In data- en channelmanagement liggen de kansen.'

Kunt u een concreet voorbeeld van een vernieuw project geven?
'Door dat nu te doen speel ik de concurrentie in de kaart. Ik maak graag de belofte binnenkort terug te komen op die vraag. Het is nu vooral zaak eind van dit jaar met een heldere strategie te komen voor de komende twee, drie jaar. Daarna praat ik graag inhoudelijk eens verder.'

In het persbericht bij uw benoeming wordt expliciet uw ervaring met digitale innovatie genoemd. Is dat de richting waar de verandering opgaat?
'Ja. Maar dat is een open deur. Wat zou dan de innovatie op papier zijn? Alle communicatie digitaliseert in snel tempo, gaat mobiel en wordt datagedreven. Dát is dus ook de route van de verandering voor uitgevers. Alle werkmaatschappijen bij WPG zijn daar al lange tijd mee bezig. In die zin: geen nieuws. Waar het vooral om gaat is de vraag: hoe richt je de organisatie daarop in? Veel digitale producten en diensten leveren weliswaar substantiële nieuwe omzet op, maar het rendement erop is lager dan we gewend zijn op onze papieren uitingen. Je compenseert je verlies aan printomzet dus niet helemaal. Dat heeft gevolgen voor de organisatie. Dat is de transitie die is ingezet.'

In het boekenvak zie je toch een herwaardering van het papieren boek?
'Zeker. Het zou ook waanzinnig zijn te denken dat het papieren boek verdwijnt. De bioscopen bijvoorbeeld hebben het het afgelopen jaar nog nooit zo goed gedaan – ondanks alle bedreigingen van video in de jaren tachtig tot Netflix nu. Het papieren boek blijft, ook in de toekomst. Alleen: de markt wordt niet groter, zelfs kleiner en er zal dus niet alleen een reshuffle plaatsvinden in de verhouding papier en digitaal. Ook in de wijze waarop we onze schaarse tijd aan lezen besteden én wie in een wereld van overcapaciteit komen bovendrijven.'

En wat bedoelt u met: in data- en channelmanagement liggen kansen?
'Datagedreven uitgeven is een buzzword. De afgelopen drie jaar heb ik mij intensief bezig gehouden met het ontwikkelen van datastrategieën voor met name boekenuitgevers. Kun je een best-seller voorspellen of een worst-seller voorkomen op basis van data-analyse? Dat kan, echt! Ik ontmoet veel scepsis als ik er met boekenuitgevers over praat, maar ik geloof er echt in. Dat gaat niet alleen over het optimaliseren van je marketing- & salesbezigheden, maar ook over het ontwikkelen van nieuwe producten. Ik voorzie daar op afzienbare termijn grote mogelijkheden en innovaties. En ook die verandering heeft gevolgen voor de uitgeeforganisatie, in dit geval voor de boekenuitgever.'

Tot slot: het directieteam is geheel vernieuwd, staat in het persbericht. Is WPG dus klaar om de komende jaren vorm te geven?
'Inderdaad. Alle directeuren zaten een jaar geleden nog niet op hun functie. Jeroen Overstijns is in oktober begonnen bij WPG België, Ludo Stroobants geeft vanaf september leiding aan Zwijsen en Johan de Koning die naast AW Bruna nu ook De Bezige Bij leidt. Alleen voor tijdschriften is er geen directeur benoemd. Maar wat niet is, kan nog komen. Structure follows strategy: het is mijn opdracht om een nieuwe strategie te ontwikkelen en vervolgens te kijken wat dat betekent voor de organisatie.'

De buitenwereld dacht wel: waarom gaat iedereen weg bij WPG?
'De wisselingen leiden tot fronzen of zelfs negatieve berichtgeving, dat klopt. Maar wat een nadeel lijkt, is zomaar een voordeel. Een nagenoeg nieuw team met een nieuw elan en dito ambitie geeft veel ruimte en energie om de uitdagingen waar we voor staan op te pakken. Een nieuw team geeft nieuwe snelheid en dat hebben we nodig in een wereld van disruptieve innovatie en continue verandering.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 10 nov)

Geen opmerkingen: