Niña Weijers in 'De consequenties' over literatuurliefhebbers

'Haar agent, die een groot literatuurliefhebber was, had het boekje eens uit de kast getrokken en uitgeroepen dat het een zeldzame eerste druk was.'

(uit: Niña Weijers, De consequenties)

Deze opmerking gaat over Slaughterhouse-Five van Kurt Vonnegut, maar dat doet er in dit verband niet toe. Het gaat erom dat het personage van literatuur houdt en dús waarde hecht aan het feit dat een roman een eerste druk is. Sterker nog: dat die eerste druk – uit 1969 – zeldzaam is. Hij is zo opgewonden dat hij dat niet vertelt aan de hoofdpersoon, nee: hij 'roept het uit'.

Zo iemand zou ik geen literatuurliefhebber noemen. Een literatuurliefhebber gaat het om de tekst – die even ontregelend, ontroerend, indrukwekkend, balsemend etc. is in de 23e druk. Zo iemand zou ik eerder een bibliofiel noemen: iemand die in de eerste plaats hecht aan het fysieke object – en dan niet eens aan de fraaie vormgeving ervan, maar aan de zeldzaamheid en de verzamelwaarde. Een literatuurliefhebber heeft een bibliotheek omdat de teksten hem dierbaar zijn, een bibliofiel om ermee te pronken. Een literatuurliefhebber leest – zo veel als zijn dagelijkse verplichtingen hem toelaten. Een bibliofiel leest niet. Hij voelt er althans weinig noodzaak toe.

Er zullen ongetwijfeld mensen bestaan die literatuurliefhebber en bibliofiel tegelijk zijn. Voor mij geldt dat niet, dat laat zich na bovenstaande makkelijk raden. Ik vind het leuk om enkele bijzondere en waardevolle edities te hebben: Het zesde jaar van Gerard Reve, Figuranten en Tirza van Arnon Grunberg met handtekening op de dag van verschijnen. Maar het kan me niet echt schelen. Ik voel geen drang om bibliofiele uitgaven te verzamelen. Het woord zegt het al. Ik bezit net zo lief boeken die met honderdduizend exemplaren tegelijk gedrukt zijn, maar die ik toevallig zeer de moeite van het lezen waard vond.
En zo bijzonder kan de eerste druk van Slaughterhouse-Five trouwens niet zijn. Bij Abebooks had ik hem kunnen krijgen voor 22,50 dollar. Exclusief verzendkosten.

PS. Dit neemt niet weg dat De consequenties een goede roman is die ik met groot genoegen heb gelezen. Weijers krijgt een plaats in mijn boekenkast. Toepasselijk naast Christiaan Weijts. Ze deelt zijn levendige, soepele, idiomatisch rijke stijl die niet de nadruk op zichzelf legt, maar erg prettig leest. Ook heeft hun werk allebei een essayistischer inslag. Weijts is kaleidoscopiser, Weijers focust meer op een thema – in het geval van haar debuutroman: identiteit, de verhouding tussen vrije wil en voorbestemming, kunst. Het maakt De consequenties ook tot een roman die uitnodigt tot diepgravende essays en studies. De vraag naar de betekenis van de herhaalde verwijzing naar Slaughterhouse-Five zou bijvoorbeeld in essay kunnen worden beantwoord.

Zie ook:

- Na zestig jaar verzamelen wordt Komrij's collectie geveild

- Voor hoeveel gaan Jan Cremers eerste drukken weg?

- Reviana geliefder dan Kousbroekiana