dinsdag 26 november 2013

Erich Maria Remarque, 'Van het westelijk front geen nieuws' (BOEK)


Verpletterende indruk leidt tot verpletterend succes

Erich Maria Remarque was met Van het westelijk front geen nieuws (1929) niet de eerste veteraan die over zijn ervaringen in de Eerste Wereldoorlog schreef. Hij werd wel de succesvolste. Binnen een jaar werden er in Duitsland een miljoen exemplaren van verkocht. Binnen 2,5 jaar was het vertaald in meer dan twintig talen en verfilmd door Hollywood-regisseur Lewis Milestone. De Nederlandse vertaling is – met uitzondering van de oorlogsjaren – nooit uit druk geweest.
Het succes is goed te begrijpen. Remarque weet buitengewoon efficiënt in een nog altijd frisse taal zijn boodschap erin te hameren hoe vreselijk deze oorlog was. Het zinloze sterven van een hele generatie jonge mannen, die niet begrijpen waarom ze voor de hoge heren vechten. De afstomping, waardoor ze zich afgesneden voelen van het gewone leven. Het soldatenleven waarin hiërarchie belangijker is dan goede voeding. Door ook de kleine geneugtes te beschrijven, bijvoorbeeld als de jongens een keer goed eten, is het contrast met de ellende in de loopgraven des te sterker.
Toen ik zelf Van het westelijk front geen nieuws op mijn 18e las, was ik er zo kapot van dat ik het een jaar later al herlas. Bij de derde lectuur, twintig jaar verder inmiddels, valt me vooral de slimme constructie op. De roman heeft geen logische verhaallijn, maar zonder dat je er erg in hebt, loodst Remarque de lezer langs alle denkbare aspecten van de oorlog: van herstellen in het ziekenhuis tot deserteren uit heimwee. Dat verklaart de didactische indruk die het boek maakt en het al te abrupte einde.
Toch is de verpletterende indruk er niet minder om.

Erich Maria RemarqueVan het westelijk front geen nieuws (208 p.) –Erven J. Bijleveld, € 19,95. Deze maand verschijnt een herdenkingseditie met 32 pagina’s tellend filmalbum.
(Eerder gepubliceerd in BOEK 6, 2013)

Zie ook:

Geen opmerkingen: