vrijdag 2 december 2011

Christa Wolf - 'Dinsdag de 27e september en andere verhalen'


Christa Wolf is gisteren overleden op 82-jarige leeftijd. Ik heb nooit iets gelezen van de Duitse – bijna had ik geschreven: Oost-Duitse – schrijfster. Behalve natuurlijk Dinsdag de 27ste september en andere verhalen (Van Gennep, 1981). Daarover schreef ik bijna drie jaar geleden het volgende stukje.

Hoeveel mensen kunnen zeggen dat ze een boek in de kast hebben staan dat is getiteld naar hun verjaardag? Toen ik onlangs in de special van De Boekenwereld las dat Uitgeverij Van Gennep een bundel verhalen van de prominente Oost-Duitse schrijfster Christa Wolf had samengesteld onder de titel Dinsdag de 27ste september, heb ik dat dezelfde dag nog gekocht op Antiqbook.
‘Dinsdag de 27ste september’, oorspronkelijk in het Duits verschenen in 1960, blijkt te gaan over zomaar een dag uit het leven van de schrijfster. Ze treft voorbereidingen voor de verjaardag van haar 4-jarige dochter Tinka, praat met haar man G. over Lenin en Gorki, bezoekt een vergadering op een fabriek – waar je als lezer twintig jaar na het einde van de communistische heilstaat eigenlijk geen touw meer aan vast kan knopen – en ‘s avonds, nadat zij en G. naar Dvorak hebben geluisterd, zoekt ze vruchteloos naar de woorden voor een verhaal waaraan ze werkt.
‘Voor het inslapen’, besluit ze dan, ‘denk ik dat uit dagen als deze het leven bestaat. Punten die tenslotte, als je geluk gehad hebt, door een lijn worden verbonden. Dat ze ook uit elkaar kunnen vallen tot een zinloze opeenhoping van vergane tijd, dat alleen een constante, vastberaden inspanning de kleine tijdeenheden waarin wij leven zin geeft...’
Het is grappig om een verhaal over het zinloos verstrijken van de tijd, dag na dag, te associëren met je eigen verjaardag. Je verjaardag wordt geacht een bijzondere dag te zijn. En zelfs als je je daaraan probeert te ontrekken, wat ik doe, is het een van de weinige waarvan je aan het eind van het jaar nog goed herinnert wat je toen hebt gedaan. Voor mij kan ‘de 27ste september’ nooit ‘zomaar een dag uit mijn leven’ zijn.

Geen opmerkingen: